Skały Czarnorzeckie. Sektory Wspinaczkowe

Nie tak dawno zamieściliśmy obszerny wywiad z Jackiem Trzemżalskim – jednym z głównych twórców wspinania na Podkarpaciu, autorem największej ilości nowych dróg, a także autorem przewodnika wspinaczkowego po Podkarpaciu. Obiecaliśmy, że zaprezentujemy więcej informacji na temat sektorów wspinaczkowych w Czarnorzekach.

Skały Czarnorzeckie

Mieszkańcy Gminy Korczyna doskonale znają strzeliste, piaskowcowe skały Prządek. Jednak Rezerwat Prządki to tylko jeden z siedmiu sektorów Czarnorzeckich Skał. Patrząc od wschodu są to kolejno: Sokoli Grzebiet, Strzelnica, Leśne Skały, Prządki, Przełom Marcinka, Kamieniec i Smoczy Grzbiet. Oto krótka charakterystyka poszczególnych sektorów.

Sokoli Grzbiet 

Sektor znajduje się na południe od drogi prowadzącej z Czarnorzek na punkt widokowy – szczyt wyciągu. Zalecany parking to oczywiście plac przy kościele cerkwi w Czarnorzekach, ale auto można zostawić także na zatoczkach przy wspomnianej drodze, ulokowanych w pobliżu ścieżki prowadzącej do sektora.

Ścieżka zaczyna się w miejscu, gdzie droga asfaltowa osiąga swój najwyższy punkt, Kiedyś była ona dobrze widoczna. Niestety została przykryta gałęziami po ostatniej wycince i wymaga posprzątania.

Orientacyjnym punktem sektora jest niewysoka skała Jaskółka, którą widać z drogi. Podobnie jak pozostałe skały, znajduje się ona poniżej grani Sokolego Grzbietu, czyli na zachodnim stoku (patrząc orograficznie po prawej stronie). Idąc dalej ścieżką, jakieś 100 metrów za Jaskółką, mijamy skałę o nazwie Owca. Do głównej grupy skał dochodzimy po kolejnych kilkuset metrach idąc ścieżką w dół. Aby dotrzeć do podnóża grupy trzeba zejść stromo w prawo, następnie ścieżka mija kolejno skały: Dzwon, Szaman, Szarlatan, Błękitny Raj, Wysoka, Demon, Czarnym Mnich, Obelisk i Sarni Murek.

Sokoli Grzbiet oferuje łącznie około 100 dróg na 11 skałach. Najwyższą skałą w sektorze – jak sama nazwa wskazuje –  jest Wysoka, o wysokości około 20 metrów. Pozostałe skały mają od 5 do 15 metrów wysokości.

Strzelnica

Podobnie jak w przypadku Sokolego Grzbietu najlepiej zostawić auto na parkingu przy kościele – cerkwi. Można jednak podjechać dalej i zostawić auto na poboczu drogi asfaltowej. Sektor Strzelnica znajduje się nad dawną strzelnicą sportową w Czarnorzekach i stąd jego nazwa.

Sektor zaczyna się w miejscu, gdzie droga asfaltowa skręca w lewo. Trzeba minąć szlaban po lewej i za chwilę po prawej stronie mija się pierwszą, a zarazem najwybitniejszą i najładniejszą skałę w sektorze – Wielbłąda.

Wszystkie skały znajdują się po północnej stronie głównej grani grzbietu Czarnej Góry, która ciagnie się aż do Prządek. Idąc ścieżką mijamy kolejno wspomnianego Wielbłąda, Wielki Okap, Filar Centralny, Ściankę Rozrywkową, Piramidki, Aligatora i Hokejkę. Najdalej na wschodzie znajduje 10 metrowa, interesująca skała Plemnik z największym nagromadzeniem trudnych dróg w całych Czarnorzekach. Na niej można znaleźć między innymi jedną z dwóch najtrudniejszych dróg na całym Podkarpaciu: In Vitro VI.7 autorstwa Łukasza Dudka.

Strzelnica oferuje łącznie około 110 dróg na 8 skałach. Najwyższa skała – Wielbłąd – ma 15 metrów wysokości. 

Leśne Skały

Sektor Leśnych Skał znajduje się na południowym stoku głównej grani Czarnej Góry. Zaczyna się tuż na wschód od Strzelnicy i ciągnie się na długości kilkuset metrów, aż do Prządek. Wszystkie skały znajdują się na lewo od ścieżki z czarnym szlakiem. Wspinaczkowe znaczenia ma 14 skał: idąc od wschodu: Ciosy, Kalafior, Gródek, Omszała, Dziób, Leśna Płyta, Ryba, Duża Ściana, Mała Ściana, Szalupa, Okręt, Jeziorko, Goryl i Trojak.

W sektorze jest 30 dróg, a niewątpliwie jego wspinaczkową wizytówką, a nawet całego Podkarpacia jest droga Midway VI.7, zlokalizowana na Okręcie.

Najwyższą skałą w sektorze jest Trojak: 14 metrów.      

Prządki

Skały Sektora Prządek należą nie tylko do najwybitniejszych i najwyższych na całym Podkarpaciu: najwyższe skały – Dziewica i Matka osiągają ponad 20 metrów, a wyższa od nich jest tylko Główna Ściana Leskiego Kamienia: 35 metrów. Prządki to także najciekawsze skały pod względem wspinaczkowym i bez wątpienia stanowią prawdziwą wspinaczkową perłę całego Podkarpacia. Niestety sektor leży w całości na terenie Rezerwatu Prządki, gdzie aktualnie wspinaczka jest zabroniona. Ewentualne dopuszczenie skał do wspinania leży w gestii Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Rzeszowie.

Sektor składa się z 14 skał i są to (idąc od zachodu): Nad Studnią, Schodki, Rozległa, Matka, Skalne Grzyby, Orzech Skrajny, Orzech Zadni, Dziewica, Amant, Zadnia, Herszt, Blok Pod Hersztem, Niżna Turniczka i Madej. Warto wiedzieć, że niemal wszystkie te nazwy nadali Prządkom właśnie wspinacze.

Jeszcze na początku lat 90-tych XX wieku na Prządkach znajdowało się ponad 170 dróg oraz wiele niezrealizowanych projektów. Obecnie jest ich tylko 26…

Jak już wspomniano najwyższe skały w sektorze to Matka (25 metrów) oraz Dziewica (22 metry). Podobną wysokość – około 20 metrów – osiąga także Rozległa i Madej. Nieco tylko niższy – 17 metrów – jest Herszt. Amant, Orzechy, Nad Studnią i Schodki mają po 15 metrów wysokości.

Przełom Marcinka

Sektor Przełomu Marcinka należy do najmłodszych wspinaczkowo w całych Czarnorzekach. Zdecydowana większość dróg powstała tam dopiero w 2018 roku, choć na skałach sektora wspinano się już w latach 90-tych XX wieku i wcześniej. Sektor znajduje się na wschód od Prządek, przy czarnym szlaku na Kamieniec. Jest to skupisko 9 skał, które w swojej kulminacji tworzą malowniczy Przełom Marcinka.

Samochód można zostawić na parkingu na zakręcie przy Prządkach, albo przy ujęciu wody na dnie doliny, a najlepiej przy Zamku Kamieniec.

W skład sektora wchodzą nastepujące skały (od wschodu): Mnich, Garaż, Ścianka Przy Garażu, Ściana Z Blokiem, Złota Skałka, Leśna Turnia, Skała Bez Bloku, Piętrowa Turnia i Sfinks. Łącznie sektor oferuje około 70 dróg.

Kamieniec

Sektor Kamieńca tworzą skały znajdujące się w bezpośrednim sąsiedztwie Zamku Kamieniec: w większości na zachód i nieco poniżej zamku. Cześć skał przylega także do samych murów. Jest to obecnie najpopularniejsze miejsce wśród wspinaczy odwiedzających Czarnorzeki. Skały Kamieńca pokryte są gęstą siatką dróg, ale wciąż są tam możliwości eksploracyjne: zwłaszcza na skałach położonych na wschód od zamku.

Sektor tworzy 15 skał: Krowia Turnia, Kursowe I, II i III, Eigerek, Słoneczna, Bąbel, Pod Wieżą, Narożna Baszta, Lewe Zamczysko, Prawe Zamczysko, Strażnica, Ambona, Przydrożna Turnia i Duży Blok. Łącznie Kamieniec oferuje około 165 dróg, co czyni go obecnie największym sektorem wspinaczkowym w Czarnorzekach.

Najwyższą skałą Kamieńca jest Krowia Turnia, której północna ściana sięga 25 metrów wysokości. Nieco tylko niższe jest Prawe Zamczysko: 20 metrów, Słoneczna Turnia 18 metrów i Lewe Zamczysko: 17 metrów. Bąbel i Narożna Baszta mają po 15 metrów, a Strażnica i Przydrożna Turnia po 14 metrów.

Smoczy Grzbiet

Podobnie jak Przełom Marcinka także Smoczy Grzbiet jest jednym z najmłodszych sektorów Czarnorzeckich Skał. Również tutaj zdecydowana większość dróg powstała w 2018 roku.

Na sektor łatwo trafić z Kamieńca idąc Ścieżką Przyrodniczą w stronę północno-zachodnią w kierunku Potoku Bierska. Skały znajdują się po północnej stronie wspomnianej ścieżki. Jest to najdalej na zachód wysunięty i zarazem najmniejszy sektor Czarnorzek.

Na sektor składa się 7 skał, a najciekawszą, najbardziej przewieszoną i najwyższą skałą jest Smok o wysokości 12 metrów. Pozostałe skały to kolejno: Smoczyca, Smoczek, Prawa Łapa, Smocze Jajo, Ogon i Smoczy Ząb.

Sektor oferuje 40 dróg.

Podsumowanie

W 7 sektorach Czarnorzeckich Skał można znaleźć łącznie ponad 540 dróg, co czyni je zdecydowanie największym rejonem wspinaczkowym na Podkarpaciu. W materiale wymieniono 78 skał, ale rzecz jasna, głównie ze względu na obostrzenia ochrony Rezerwatu Prządki, obecnie nie wszystkie skały są zagospodarowane wspinaczkowo. Śmiało można zaryzykować stwierdzenie, że potencjał eksploracyjny wszystkich Czarnorzeckich Skał to ponad 1000 dróg. 

Opracował: Jacek Trzemżalski 

foto: archiwum J. Trzemżalskiego, K. Michalska, H. Wierdak